احتمالاً از میان افرادی که عادت به استفاده از لنزهای طبی یا رنگی دارند برخی از آنها با این مشکل مواجه شده‌اند که لنز مورد نظر در چشم آنها فیکس نشده و حرکت می‌کند. یکی از دلایل اصلی این مشکل انتخاب لنزی است که سایز آن متفاوت با سایز چشم شما است. بنابراین باید سایز قرنیه خود را بدانید و بر آن اساس لنزی مناسب با سایز چشم خود خریداری کنید تا سایز لنز با چشم شما هماهنگ باشد و بعدا با مشکلاتی در این خصوص موجه نشوید. اگر قصد خرید لنز را دارید با ما همراه باشید زیرا ما در این مطلب قصد داریم با سایز بندی لنز مناسب چشم آشنا شویم و به معرفی اصطلاحات مربوط به سایز لنز و توضیحات لازم در این خصوص بپردازیم.
سایز لنز چشم
همان‌طور که گفته شد استفاده از لنز دارای سایز متفاوت با چشمانتان سبب می‌شود که آن لنز در قرنیه شما ثابت قرار نگیرد، حرکت کند و اینکه لبه‌های قرنیه از پشت لنز مشخص باشد. با توجه به این موضوع، شما می‌توانید قبل از خرید لنز به یک اپتومتریست مراجعه کنید تا از سایز چشمان خود مطلع شوید.
مشخصه‌های اصلی لنز چشم
به طور کلی، لنزهای دارای سه مشخصه اصلی یعنی دیامتر لنز، میزان بیس کرو لنز و نمره لنز هستند. این ۳ مشخصه می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد.
دیامتر لنز
به قطر لنز دیامتر گفته می‌شود. هر چه سیاهی چشم یک فرد بیشتر باشد دیامتر آن بالاتر خواهد بود. بنابراین در موقع خرید لنز باید توجه داشته باشید دیامتر لنز متناسب با دیامتر چشم شما باشد. در صورتی که دیامتر لنز کمتر از سیاهی چشم فرد باشد، هنگام استفاده از لنز چشم، لبه‌های سیاهی چشم مشخص خواهد بود. دیامتر نرمال، دیامتر ۱۴ می‌باشد. بنابراین بیشتر افراد دارای چشم‌هایی با دیامتر ۱۴ هستند اما برخی از کسانی که چشمان درشتی دارند ممکن است به لنزهایی با دیامتر بالاتر از ۱۴ نیاز داشته باشند.
بیس کرو
به میزان انحنای لنز، بیس کرو گفته می‌شود که بیس کرو در کشورها و اقلیم‌های گوناگون می‌تواند متغیر باشد. بیس کرو لنزهای موجود در ایران چیزی بین ۸/۴ تا ۸/۹ می‌باشد که رایج‌ترین آن انحنای ۸/۶ است. برای اینکه از انحنای چشم خود اطلاع پیدا کنید بایست به یک چشم پزشک یا دیامتریسیت مراجعه کنید.
روش تشخیص سایز چشم
روش اندازه‌گیری لنزهای تماسی کار مشکلی نیست و به وسیله یک ابزار دستی به نام کراتومتر انجام می‌شود. با استفاده از این دستگاه می‌توان طیف وسیعی از ابعاد مختلف چشم فرد را برای تشخیص دقیق خمیدگی، اندازه‌گیری کرد. چشم پزشک از طریق این دستگاه به شما برای انتخاب بهترین نوع لنز تماسی کمک می‌کند. در ضمن فرد مراجعه کننده در هنگام استفاده از این دستگاه راحت بوده و دردی را حس نخواهد کرد.
لنزها در حالت عادی یک حرکت خیلی ملایم روی قرنیه دارند اما اگر لنز با اندازه عنبیه تناسب نداشته باشد ممکن شاهد حرکت زیاد لنز در چشم باشید. بنابراین یک لنز طبیعی نه به گونه‌ای است که به قرنیه بچسبد و نه به صورتی است که حرکت زیادی در چشم داشته باشد.
معمولاً لنزهای چشم چه رنگی و چه طبی در صورتی که از نوع لنزهای نرم باشند قطرشان از قطر عنبیه بیشتر است در حالی که قطر لنزهای سخت از قطر عنبیه کوچک‌تر می‌باشد. سایز لنزهای تماسی نرم 13.8 میلی‌متر تا 14.2 هستند که اندازه لنز برحسب شکاف پلکی بیمار یا همان میزان درشتی چشم مشخص می‌شود.
قطر لنز یا همان دیامتر در میان لنزهای رنگی اهمیت زیادی دارد. افرادی که سیاهی چشم درشت‌تری دارند باید از لنزهایی با دیامتر بالای ۱۴:۰۰ استفاده کنند. چرا که در غیر این صورت، دور قرنیه آنها از زیر لنز مشخص خواهد بود که ممکن ظاهری نه چندان زیبا به چشم فرد بدهد.
افرادی که تمایل به استفاده از لنز دارند می‌توانند به اپتومتریست مراجعه کرده عدد دیامتر (قطر) و بیس کرو (شعاع انحنا) چشم خود را از وی بپرسند. معمولاً اغلب ایرانی‌ها دارای بیس کرو با سایز ۸/۶ – ۸/۸ بوده و دیامتر آنها با سیاهی ریز ۱۳/۸ الی ۱۴/۲، با سیاهی متوسط ۱۴/۲ الی ۱۴/۵ و با سیاهی درشت ۱۴/۵ به بالا می‌باشد.
استفاده از لنز چشم سایز بزرگ
برخی از افراد با اینکه دیامتر چشم آنها ۱۴/۲ می‌باشد اما وقتی از لنزهایی با دیامتر ۱۴/۵ استفاده می‌کنند لنز در چشم آنها حرکت نکرده و بدون مشکلی در جای خود قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه لنزهای نرم از جنس و کیفیت خوبی برخوردارند و قابلیت‌های ویژه ای دارند. وجود این قابلیت‌ها سبب می‌شود که لنز مورد نظر با وجود بزرگ بودن برای چشم، حالت قرنیه را به خود بگیرد و مشکلی ایجاد نکند. البته ممکن است برای همه استفاده‌کنندگان به این صورت نباشد. در مورد لنزهای سخت وضعیت به شکل دیگری می‌باشد و افراد باید لنزی با سایز کوچک‌تر را انتخاب کنند. به عبارت دقیق‌تر، قطر لنز نرم از قرنیه بزرگ‌تر و قطر لنز سخت از قرنیه کوچک‌تر است.
برخی نکات مهم در مورد اندازه‌گیری لنز
- گاهی اوقات با اندازه‌گیری لنز چشم مشخص می‌شود که فرد دارای اختلالات قرنیه است. در این صورت، طرح‌های استاندارد لنز تماسی برای فرد نامناسب هستند و او می‌تواند از لنزهای مخصوص بیماران مبتلا به قرنیه‌های سخت استفاده کند.
- وقتی می‌خواهید لنزی را خریداری کنید قبل از استفاده به دیامتر و بیس کرو درج شده روی بسته‌بندی آن توجه نمایید که با دیامتر و بیس کرو خودتان یکسان باشد.
- افرادی که از لنز استفاده می‌کنند اما احساس می‌کنند لنزها با سایز چشمانشان هماهنگ نیست یا لنز موردنظر با سیاهی و انحنای چشمشان متفاوت است برای تشخیص دقیق نزد چشم پزشک، کراتومتری انجام دهند.
- لنزهای نرم می‌بایست از سایز چشم فرد بزرگ‌تر باشند تا در چشم حرکت ملایمی داشته و به قرنیه نچسبد. زیرا در صورتی چسبندگی بیش از حد یا حرکت زیاد در چشم ممکن است به چشم آسیب وارد شود. لنز سخت یا هارد برعکس لنز نرم باید کوچک‌تر از قرنیه باشد.
- در هنگام استفاده از لنزهای نرم، حرکت ملایم لنز در چشم طبیعی است اما نباید این حرکت بیش از اندازه شود.
- افراد دارای قوز قرنیه یا کراتوکونوس در مورد سایز چشم با افراد دیگر متفاوت هستند. از این رو، آنها باید نسبت به سایر افراد از سایز لنز کوچک‌تر برای چشم‌های خود استفاده کنند.